Cumartesi, Temmuz 27, 2024

Karadeniz Şehirlerin’in İsmi Nereden Geliyor?

İsimler bizlere çok şey anlatır aslında, o bölgede neyin yetiştiğinden tutun hangi değerli madene kadar birçok temel yatar içinde. Gelin Karadeniz bölgesindeki İllerin isimleri nereden geliyomuş bakalım.

GÜMÜŞHANE

Gümüşhane adını yunancadan almaktadır, bölgede çıkan değerli maden olan gümüş cevherinden almaktadır yunanca Argyropolis olan şehir “Argyros” gümüş polis” kent anlamına gelmektedir. 18. yy Osmanlı döneminde Gümüşhane bugün ki ismini almıştır.

ARTVİN

Artvin ilinin ismi yaygın inanışa göre kenti kuran İSKİTLER Krallığının hükümdarının ismi olduğu düşünülmektedir. ismi önceleri “Artvani” daha sonraları “Artvini” şeklinde kullanılmış zamanla bugün ki halini almıştır.

RİZE

 

Rize ilinin ismi yunanca “Rhisos” çeltikpirinç anlamından geldiği düşünülmektedir. Bir diğer inanışa göre ise rumca “rıza” dağ eteği anlamından geldiği düşünülmektedir.

  1. Rizaion/Rizus: Rize’nin antik dönemdeki adı “Rizaion” veya “Rizus” idi. Bu isim, Yunanca kökenli olup, “dağ eteği” veya “yamaç” anlamına gelir. Bu, Rize’nin dağlık ve engebeli coğrafi yapısıyla uyumludur.
  2. Pers ve Bizans Dönemi: Rize, Pers İmparatorluğu döneminde de önemli bir yerleşim yeriydi ve bu dönemde de “Rizaion” olarak bilinirdi. Bizans döneminde de aynı isimle anılmaya devam etmiştir.
  3. Doğu Roma İmparatorluğu: Rize, Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) döneminde de önemli bir ticaret ve liman şehri olarak biliniyordu. Şehir, Karadeniz kıyısındaki stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca önemini korumuştur.
  4. Türk Dönemi: Rize, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildikten sonra da “Rize” olarak anılmaya devam etmiştir. Osmanlı döneminde şehir, ticaret ve tarım açısından önemli bir merkez olmuştur.
  5. Lazca Köken: Bir başka görüşe göre, Rize ismi Lazca kökenli olabilir. Lazca’da “rıza” kelimesi “pirinç” anlamına gelir ve bölgede pirinç tarımı yapıldığı için bu isim verilmiş olabilir.

TRABZON

Trabzon ismi rumcada dört köşe anlamına gelen “trapezus” sözcüğünden geldiği düşünülmektedir. Osmanlı döneminde şehre “Tara Bozan” denilmiş zamanla bugün ki ismini almıştır.

  1. Trapezus/Trapezous: Trabzon’un antik dönemdeki adı “Trapezus” veya “Trapezous” idi. Bu isim, Yunanca “trapeza” (masa) kelimesinden türemiştir. Şehrin bulunduğu yerin masa şeklindeki bir yayla üzerinde kurulu olması nedeniyle bu adın verildiği düşünülmektedir. Antik Yunanlılar tarafından kurulan şehir, MÖ 8. yüzyılda Miletoslular tarafından kolonileştirilmiştir.
  2. Pontus Krallığı: Trabzon, Pontus Krallığı döneminde de önemli bir merkezdi ve bu dönemde de “Trapezus” olarak anılırdu. Pontus Krallığı’nın başkenti olan Trabzon, tarih boyunca önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmuştur.
  3. Bizans ve Trabzon İmparatorluğu: Bizans İmparatorluğu döneminde de Trabzon, önemli bir şehir olarak varlığını sürdürmüştür. 1204 yılında Latin İstilası sırasında Bizans İmparatorluğu’nun bir parçası olarak Trabzon İmparatorluğu kurulmuş ve şehir bu imparatorluğun başkenti olmuştur.
  4. Türk Dönemi: Trabzon, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildikten sonra da önemini korumuştur. Osmanlı döneminde de “Trabzon” olarak anılmaya devam etmiştir.

ORDU

Ordu ismi 1396 yılında Giresun’un feth edilmesi için gelen Osmanlı ordusunun bugün ki Eski Pazar mevkisinde yaklaşık on iki bin kişilik ordunun toplanmasından dolayı Hacı Emiroğlu Süleyman Bey tarafından verildiği düşünülmektedir.

  1. Kotyor/Kotyora: Ordu’nun antik dönemdeki adı “Kotyor” veya “Kotyora” idi. Bu isim, Miletoslular tarafından kurulan kolonilerden biri olan antik yerleşim yerinin adıdır. Yunanca kökenli olan bu isim, zamanla değişerek Ordu halini almıştır.
  2. Ordugah/Ordu Yeri: Ordu isminin, Osmanlı döneminde bölgede kurulan askeri kamplardan (ordu-gâh) geldiği de düşünülmektedir. Osmanlı döneminde, özellikle Karadeniz sahilinde askeri hareketlilik ve ordugahlar yaygın olduğu için bölgeye “Ordu” adı verilmiştir.
  3. Türkçe Anlamı: “Ordu” kelimesi Türkçede askeri birlik veya kamp anlamına gelir. Bölgenin stratejik önemi ve Osmanlı döneminde askeri bir merkez olarak kullanılması, bu ismin kökeni için güçlü bir dayanak oluşturur.
  4. Tarihsel ve Coğrafi Değişim: Ordu ismi, tarih boyunca bölgenin geçirdiği siyasi ve kültürel değişimlerin bir yansımasıdır. Şehrin ismi, hem antik Yunan kolonizasyonu hem de Osmanlı askeri yapılanmalarıyla bağlantılı olarak şekillenmiştir.

GİRESUN

Giresun isminin anlamı en kabul görülen görüşe göre “Kerasos” yani kirazdan geldiği düşünülmektedir. Kentte yetişen kiraz ağaçların varlığından ötürü kentte bu isim verildiği düşünülmektedir. Bazı görüşlere göre ise dünyaya kiraz’ın Giresundan yayıldığı düşünülmektedir. Karadeniz

  1. Kerasus/Kerasounta: Giresun’un ismi, antik dönemlerde “Kerasus” veya “Kerasounta” olarak bilinmekteydi. Bu isim Yunanca “keras” (boynuz) kelimesinden türemiştir. Şehrin bulunduğu yarımadanın şekli boynuza benzetildiği için bu ismin verildiği düşünülmektedir.
  2. Kiraz ile İlişkilendirme: Bir başka yaygın görüş, Giresun adının kiraz meyvesiyle ilgili olduğudur. Kiraz, Latince “Cerasus” olarak adlandırılır ve bu kelimenin Giresun’un antik adı olan Kerasus’tan türediği düşünülür. Hatta kirazın dünyaya Giresun’dan yayıldığına dair bir inanış da bulunmaktadır.
  3. Coğrafi ve Tarihi Evrim: Zaman içinde, şehrin adı halk arasında ve resmi belgelerde değişiklik göstererek “Giresun” halini almıştır. Bu isim değişikliği, tarih boyunca bölgenin geçirdiği kültürel ve siyasi değişimlerin bir yansımasıdır.
  4. Pontus Dönemi: Giresun, Pontus Krallığı döneminde de önemli bir yerleşim merkeziydi ve bu dönemde de “Kerasus” olarak adlandırılırdı. Bölgenin zengin tarım arazileri ve stratejik konumu, bu ismin korunmasına katkı sağlamıştır.

SAMSUN

Samsun’un ilk ismi “Amisos” yani Ana Tanrıça’nın Şehri anlamından geldiği düşünülmektedir. Zamanla bugün ki adını almıştır. Karadeniz Şehirlerin’in İsmi Nereden Geliyor? Karadeniz

  1. Amisos: Samsun’un antik dönemdeki adı “Amisos” idi. Miletoslular, Karadeniz kıyılarında koloniler kurmuş ve Amisos da bunlardan biri olmuştur.
  2. Simisso/Sampson/Samsunta: Amisos ismi zamanla değişerek önce “Simisso” ve ardından “Sampson” şeklinde evrilmiştir. Ortaçağ boyunca ve Bizans döneminde, şehir “Sampson” olarak anılmıştır. Türklerin bölgeye gelişiyle birlikte isim, “Samsunta” ve son olarak “Samsun” şeklini almıştır.
  3. Pers ve Helenistik Dönem: Şehir, Pers İmparatorluğu döneminde ve sonrasında Helenistik dönemde de önemli bir merkezdi. Bu dönemde de isim benzerlikleri göstererek günümüzdeki “Samsun” ismine evrildiği düşünülmektedir.
  4. Tarihî ve Kültürel Evrim: İsimlerin zamanla halk arasında ve resmi belgelerde farklı telaffuz edilmesi, Samsun isminin bugünkü halini almasına yol açmıştır. Şehrin ismi, tarih boyunca farklı kültürlerin etkisiyle şekillenmiş ve nihayetinde Samsun olmuştur.

SİNOP

Sinop, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan tarihi bir şehirdir ve isminin kökeni oldukça eskidir. İsminin kökenine dair çeşitli rivayetler ve efsaneler bulunmakta:

  1. Antik Mitoloji ve Amazonlar: Sinop adının, Amazon kraliçesi Sinope’den geldiği söylenir. Yunan mitolojisine göre, Sinope, nehir tanrısı Asopos’un kızıdır ve Zeus tarafından kaçırılmıştır. Zeus, Sinope’ye bir dilek hakkı vermiştir ve Sinope, sonsuza dek bakire kalmayı dilemiştir. Zeus, bu dileği kabul etmiş ve Sinope’yi bugünkü Sinop bölgesine bırakmıştır.
  2. Sinope Adası: Şehrin adı, eski dönemlerde “Sinope” olarak anılmıştır. Antik Yunan kaynaklarında şehrin adı bu şekilde geçer.
  3. Coğrafi Konum ve Anlam: Bir başka teoriye göre, Sinop adının kökeni, Yunanca “Sin” (boğaz) ve “Op” (şehir) kelimelerinin birleşiminden türemiş olabilir. Bu anlamda Sinop, coğrafi konumuyla bir boğaz veya geçit üzerinde bulunan şehir anlamını taşıyabilir.
  4. Roma ve Bizans Dönemi: Sinop, Roma ve Bizans dönemlerinde de önemli bir liman kenti olmuştur. Bu dönemlerde de adı “Sinope” olarak anılmaya devam etmiştir.

Karadeniz Şehirlerin’in İsmi Nereden Geliyor? VEYA Karadeniz Şehirlerin’in İsmi Nereden Geliyor? veya Karadeniz

Bunlara da Bak