Teknolojinin gelişmesiyle elektrikli çay kesme motorları sonrası geleneksel yöntemleri terk eden çay üreticileri, yeni nesil çay torbalarını yoğun olarak kullanıyor. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, 1. sürgün çay sezonu hız kesmeden devam ediyor. Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun’da çay müstahsilleri, çay tarım arazilerine girerek çaylarını toplamak ve satmak istiyor. İlk çay dikildiği tarihten bu yana, teknolojinin ilerlemesi çay müstahsillerinin işini daha da kolaylaştırdı. İlk zamanlarda ellerle toplanan çaylar, bir dönem sonra çay makasları ile toplandı. 1980 ihtilali öncesinde, fabrikaların çay işleme kapasiteleri yetersiz kaldığı için çay makaslarının çaya zarar verdiği gerekçesiyle yasaklanmıştı. Yıllar sonra bu yasak Rizeli milletvekillerinin girişimi ile kaldırılarak yeniden çay makası ile toplama başlandı.
Bugünlerde ise çay, motorlarla toplanıyor. İlk etapta benzinli olan çay motorları, egzoz nedeniyle yasaklandı ve yerini elektrikli çay motorlarına bıraktı. Çay toplama yöntemleri değiştikçe, taşıma metotları da değişti. Elle toplanan çay sepetlerle taşınırken, makasla toplanan çaylar için sırtta taşınabilen çay torbaları çıktı. Şimdi ise çay motorları ile toplanan çaylar için ağız kısmı plastik su borularından yapılan, tek elle tutulabilen torbalar piyasaya sürüldü. Çay müstahsilleri, çay motorunu tek elle kullanırken diğer elleriyle yeni çay torbalarını rahatça dolduruyor ve çay toplama işlemi daha da hızlanıyor. Eski sırta takılan torbalar ve çay sepetleri ise tarih oluyor.
Çay Toplama Teknolojisindeki Değişimler
Rizeli esnaf Tahsin Çelik, çay toplama işleminin teknoloji ilerledikçe daha kolay hale geldiğini belirtiyor. “Genelde teknoloji o kadar ilerledi ki artık bu işi elektroniğe kadar döktü. Eskiden elle toplanırdı ve ellerde darp izleri olurdu. Doktorun müdahalesine kadar gidilirdi. Ondan sonra makaslar çıktı. Bir ara yasaktı. Şu anda teknolojinin tam ilerlediği şeyde motorlarımız çıkmış. İşte teknoloji ilerlediği müddetçe daha kolaylık oldu. Şarja takılıyor, 7-8 saat şarjlı gidiyor. Tek elle tutularak makineyle beraber toplanıp hazneye dolduruluyor ve elde taşınarak yuvarlama sepetlerine konuyor. Yuvarlama sepetlerine konduktan sonra ağzı bağlanıp ilimizin coğrafi yapısı çok rampa, bayır olduğu için yukarıdan aşağıya doğru en kısa yerden yuvarlanarak taşıma işleri yapılıyor. Sırta alıp da taşıma yok” dedi.
Yeni Nesil Çay Torbaları
Çay motorları ve tek elde tutulan torbalar, çay müstahsillerine büyük kolaylık sağlıyor. Çelik, “Şu anda en son sistemdir bu. Bundan sonra artık ne çıkar bilemem. Çok engebeli, çok rampa insanların müşkülat ve fiziki yapısı pek uygun olmadığı yerlerde büyük kolaylık. Diğer sırtta taşınan çay torbalarının satışı tamamıyla azaldı. Çünkü elle toplamak yok, sırtta taşıma yok. Tabii ki çok daha rahatlık oldu. Çay sezonu zaten 3-5 ayda bitirilmesi gereken bir olaydır. Günübirlik herkes kendi çayına girdi ve bu şekilde çok daha rahat etti. Bir günde mesela 200 kilogram toplanan yerden şu anda 1 ton kadar çay toplanabiliyor makineyle beraber” ifadelerini kullandı.
Çay Sepetleri ve Torbalarının Satışı
Orhan Yanık isimli esnaf, çay müstahsillerinin daha kullanışlı olan yeni nesil çay sepetleri ve torbalarına yöneldiğini belirtiyor. “Tek elle tutulabilen çay torbalarını ise şu anda yok satıyoruz. Terzimizde, bekliyoruz yeni ürünleri. İnşallah gelince satacağız. Torbalar 60 TL’den satıyoruz. Büyük sepetlerimizi 150 TL civarında satıyoruz. Ufaklarını 125 TL’den satıyoruz. Sırta takılan çay torbalarını artık kimse ilgi göstermiyor” şeklinde konuştu.
Haber: İHA
